قبل از اینکه به بررسی انواع خدمات لجستیک بپردازیم و بگوییم که خدمات لجستیک چیست؟ بد نیست با کلمه لجستیک بیشتر آشنا شویم. لجستیک به معنی انتقال و جابه‌جایی و تامین هرگونه خدمات، کالا، پول و تجهیزات در طول یک زنجیره است. لجستیک می تواند بر هر نوع حرکت در داخل مجموعه؛ نظارت داشته و حتی به نوع انتقال اطلاعات هم گفته شود.
به احتمال بسیار قوی جایی که بیشترین میزان تکرار کلمه لجستیک را شنیده ایم، در مسائل نظامی و پادگانی می باشد. در موارد نظامی، به هر گونه تامین و نقل و انتقال ادوات و تجهیزات نظامی و حتی جیره غذایی سربازان ، از مبدا به مکان اصلی و خط مقدم، خدمات لجستیکی می گویند.
خدمات لجستیکی فقط منحصر به داخل کشور نمی شود و می تواند حتی گاهی به خدمات بیرون از کشور و خدمات مرزی هم اطلاق شود.
آشنایی با انواع خدمات لجستیک
همانطور که در قسمت ابتدایی این مقاله عنوان کردیم، در جواب سوال خدمات لجستیک چیست؟ باید بگوییم که لجستیک یعنی فراهم آوردن و انتقال و یا ذخیره هر گونه کالا، خدمات و اطلاعات زنجیره مورد نیاز، به طوری که آنها از مبدا به مقصد برسند.
بسیاری از شرکت ها در جهان هستند که وظیفه نقل و انتقال کالا و خدمات را برای شرکت های دیگر بر عهده دارند. یعنی فرض کنید دو شرکت در حال مبادله کالا یا خدمات هستند، در این میان شرکت سومی نیز وجود دارد که جابه‌جایی کالا و خدمات آن دو شرکت را بر عهده می گیرد و دیگر نیاز نیست آن دو شرکت اصلی که به عنوان مبدا و مقصد در نظر گرفته می شوند، خود مستقیما وارد پروسه جا به جایی شوند.
خدمات لجستیکی به این شکل می تواند مزایای خوبی به همراه داشته باشد. مثلا صرفه جویی در زمان و هزینه ها و مقرون به صرفه بودن، انعطاف پذیری بهتر با توجه به شرایط جابه‌جایی و ایمنی و اطمینان بیشتر بدون وجود هیچگونه دغدغه اضافه!
همچنین ببینید: خدمات باربری و حمل و نقل | شرایط و مزایای تحویل کالا در مقصد | پست اکسپرس داخلی و خارجی
انواع این خدمات پشتیبانی می تواند به انواع زیر تقسیم شود.
درونی
برونی
معکوس
خدمات سبز
اضطراری
تولید
نظامی
خدمات لجستیکی درونی:
در این نوع از خدمات، اتفاقی که می افتد انتقال کالا و خدمات از تولیدکننده به انبارها و یا انتقال آنها به دست خرده فروشی ها، مدیریت می شود.
خدمات لجستیکی برونی:
در خدمات برونی، هدف، فراهم کردن و رساندن کالا و خدمات از انبارها به دست مشتری اصلی است.
خدمات لجستیک معکوس:
در این نوع ؛ کالا یا خدمات از مقصد به مبدا بازگردانده می شود. (دقیق برعکس دو مورد اول) در این نوع از خدمات، برای پس گرفتن کالا از دست مشتری، مدیریت و برنامه ریزی دقیقی باید صورت بگیرد.
خدمات لجستیک سبز:
در جابه‌جایی و خدمات پشتیبانی سبز معمولا راهکارهایی در نظر گرفته می شود که این حمل و نقل ها آسیبی به محیط زیست وارد نیاورد و یا دست کم، آسیب کمتری به محیط زیست وارد آید. مثلا استفاده از خدمات هوایی برای جا به جا کردن و مبادلات کالایی که می تواند اثرات منفی کمتری در بالارفتن آلودگی هوا داشته باشد.
خدمات لجستیکی اضطراری:
گاهی ممکن است بر اثر یک اتفاق غیرمترقبه و پیش بینی نشده، در روند جا به جایی کالا و تامین خدمات زنجیره، اختلالی ایجاد شود و از سرعت کار بکاهد. به همین دلیل باید سیستم نقل و انتقال، خدمات اضطراری برای جبران، در نظر بگیرد.
خدمات لجستیکی تولیدی:
خدمات پشتیبانی تولیدی بیشتر در زمینه های صنعتی و کارخانه ای کاربرد داشته و به معنای این است که هر یک از دستگاههای تولیدکننده مثلا در یک کارخانه، در بهترین زمان و با بهترین کیفیت بتوانند مواد اولیه خود را دریافت کنند تا در کوتاهترین زمان ممکن ، محصول نهایی را تولید و به انبار منتقل کنند. با کمک خدمات لجستیکی تولیدی خوب، می توان برای آن کارخانه محصول بیشتر در زمان کوتاهتری را انتظار داشت و این به بازدهی بالاتر کل سیستم، کمک بسزایی خواهد کرد.
خدمات لجستیکی نظامی:
خدمات پشتیبانی و لجستیکی نظامی به تامین، انتقال و ذخیره ادوات نظامی و تجهیزات و… گفته می شود. به طور حتم هیچ ارتشی در دنیا بدون داشتن لجستیک نظامی قدرتمند، نمی تواند در برابر حملات و تعرض دیگر کشورها، مقاومت به خرج دهد و یا پیروز شود.
خدمات لجستیک توزیعی:
این خدمات به معنی رساندن کالا و یا هر نوع خدمتی از محل تولید به دست مشتری است. یعنی وقتی یک محصول در یک سیستم تولید شده و مشتری آن را ثبت سفارش می کند، لجستیک توزیع وارد عمل شده و آن محصول را در انبار پیدا کرده، و مرسوله را در زمان مقرر به دست مشتری می رساند.
مزایای لجستیک و تامین کالا و خدمات
می توانیم برای انواع لجستیک فواید زیادی را نام ببریم از جمله می توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم:
. بازدهی و بهره وری بالاتر
. سرعت عمل بالاتر
. تحویل به موقع و زودتر از موعد
. سود بیشتر
. مشتری مداری و جلب رضایت مصرف کننده نهایی
. رصد میزان موجودی کالا در انبارها به شکل سریع و صحیح
. پیگیری هرگونه اتفاق و احتمال در طول مسیر
. کمتر شدن هزینه های جانبی
. خدمات دهی بیشتر و متنوع تر به شکل همزمان به مشتریها
. برقراری ارتباط نزدیک با مصرف کننده
. مقرون به صرفه بودن حتی برای مشتری و خرید زیاد با هزینه کمتر برای او
. پاسخگو بودن و در نتیجه اعتماد بیشتر مشتری
. همزمانی انجام چندین کار
لجستیک دارای چه ارکانی است؟
برای عملیاتی شدن هرگونه خدمات لجستیکی و پشتیبانی از هر نوع و مدلی که باشد، باید سلسله مراتبی ایجاد شده تا با کمک هر کدام از این ارکان، وظیفه ذاتی یک خدمت لجستیکی، به بهترین وجه ممکن عملی شود.
مهمترین بخش هر خدمات لجستیکی به مدیریت فرایند نقل و انتقال بر می گردد. یک مدیریت خبره و اهل دانش می تواند با مشاوره ها و تصمیمات درست خود روند خدمات را نه تنها آسانتر نماید بلکه با کمترین میزان خسارت و مشکل و هدرروی منابع و زمان شرکت و سیستم لجستیکی را به پیش ببرد.
یک مدیریت حرفه ای برای انجام این خدمات باید به چند نکته توجه کافی داشته باشد:
. بهترین روش را برای جابه‌جایی مرسوله ها و کالاها باید انتخاب کنیم. اینکه حمل و نقل هوایی بهتر است یا مثلا ریلی. البته انتخاب بهترین روش به نوع کالا هم بستگی دارد و گاه پیش می آید که برای جابه‌جایی، باید از چند روش به طور ترکیبی استفاده کرد.
. زمان مورد نیاز برای تامین و ارسال کالا و محموله را حتما در نظر داشته باشد. اینکه محدودیت زمانی یا عدم محدودیت در زمان می تواند بر نوع انتقال هم اثر بگذارد و باعث سرعت بیشتر جابه‌جایی ها شود و یا هزینه ها را کاهش دهد.
کلام نهایی
موضوع مقاله خود را با یک سوال شروع کردیم. اینکه خدمات لجستیک چیست؟
فهمیدیم که به پروسه فراهم آوری، ذخیره و حمل و نقل کالاها و خدمات؛ خدمات لجستیکی می گویند که می تواند زیرشاخه های مختلفی داشته باشد.
امروزه شرکت های زیادی هستند که به واسطه همین خدمات توانسته اند سود خوبی را کسب کرده و حرفهایی در کسب وکار برای گفتن داشته باشند.
به عنوان مثال یکی از معروفترین این شرکت ها، می تواند شرکت آمازون باشد که به عنوان شرکتی بین المللی به تامین و جابه جایی انواع کالاها در سراسر دنیا می پردازد و یکه تاز این عرصه به حساب می آید.
دیدگاه ها