حتما تابحال کلمه ترانزیت را شنیده اید بی آنکه بدانید ترانزیت دقیقا به چه معناست. یا شاید برایتان جالب باشد که بدانید ترانزیت داخلی چیست. کلمه transit در لغت به معنای منتقل کردن و عبور دادن است. توضیح این کلمه در فرهنگ لغت، انتقال دادن اشیاء، کالاها یا افراد از نقطه ای به نقطه دیگر بیان شده. اما در حمل و نقل بینالملل، صادرات و واردات کالا، ترانزیت کلمه ای پرکاربرد است.
به طور کلی، همانطور که ذکر شد، به منتقل کردن یک کالا از یک کشور به کشور دیگر، ترانزیت گفته میشود. برای مثال اگر یک کالا از کشور A به B منتقل شود ممکن است در میان راه از برخی کشور ها ترانزیت شود. در مفهوم ترانزیت، مبدا و مقصد کالا مهم نیست، بلکه عمل انتقال کالا مورد توجه است. اما در این مقاله از سایت دانا حمل ما قصد داریم بیشتر به مفهوم ترانزیت داخلی و چگونگی انجام آن بپردازیم.
ترانزیت داخلی چیست؟
فرآیند ترانزیت داخلی را میتوان، انتقال کالای ترخیص نشده از یکی از گمرکات مرزی به گمرکی دیگر در داخل کشور، تعریف کرد. این اتفاق زمانی رخ میدهد که یک بار از یکی از نقاط مرزی کشور وارد شده، اما به دلایلی امکان ترخیص کالا وجود ندارد. در نتیجه کالای گمرک نشده از یکی از گمرکات مرزی به گمرکی دیگر در داخل کشور ترانزیت میشود تا امور قطعی گمرکی و ترخیص کالا، در آنجا انجام گیرد.
تشخیص لزوم ترانزیت داخلی کالا ممکن است بر عهده گمرک و یا صاحب بار باشد. کلیه فرایند انتقال با نظارت بسیار دقیق و تشریفات گمرکی صورت میگیرد. کالایی که قرار است ترانزیت شود، در گمرک مبدا بازرسی میشود. اگر کالای اظهار شده با کالای ارسالی مطابقت نداشته باشد، بار قاچاق شناخته میشود. همچنین کالا باید تا یک تاریخ مشخص به گمرک مقصد برسد. در غیر اینطورت مجددا کالای قاچاق محسوب میشود. مگر اینکه بعلت تصادف یا یک حادثه در انتقال بار خلل ایجاد شود. ترانزیت داخلی به اشکال گوناگونی صورت میگیرد که در ادامه بر بررسی آنها میپردازیم.
انواع ترانزیت داخلی
برخلاف تصور عموم، ترانزیت داخلی علاوه بر روش های زمینی، از طریق مسیر های آبی و هوایی نیز انجام میگیرد. حتی ممکن است انتقال کالا به صورت ترکیبی از این روش ها باشد.
ترانزیت زمینی
یکی از بهترین و مقرون به صرفه ترین روش های ترانزیت در ایران، ترانزیت زمینی بوسیله خطوط جاده ای میباشد. این روش بوسیله ماشین های ترانزیت مانند تریلی، کمپرسی و انواع کامیون، انجام میگیرد و بیشتر برای بارهای سنگین با تناژ بالا مورد استفاده قرار میگیرد. ترانزیت ریلی نیز یکی دیگر از شیوه های ترانزیت زمینی است که برای بار با حجم بسیار بالا کاربرد دارد. البته از آنجاییکه در همه شهر ها خطوط ریلی وجود ندارد، این روش در همه مواقع قابل استفاده نیست.
ترانزیت هوایی
حمل و نقل هوایی با وجود هزینه بر بودن، سریع ترین شیوه ترانزیت میباشد. این روش بیشتر برای کالاهایی که سرعت انتقال آنها اهمیت دارد یا فساد پذیز هستند، مورد استفاده قرار میگیرد. برای مثال محصولات کشاورزی و خوار و بار، یا محصولات پزشکی و دارویی، از طریق ترانزیت هوایی جابجا میشوند. البته اگر بار زیر یک تن داشته باشیم و سرعت انتقال برای گیرنده کالا مهم باشد، ترانزیت هوایی شیوه ای مناسب است. توجه کنید که یکی از روش های کسب درآمد برای کشورها، ترانزیت هوایی میباشد.
ترانزیت دریایی
تقریبا میتوان گفت، ترانزیت دریایی با قدمت ترین شیوه ترانزیت میباشد. در این روش محموله هایی با وزن چند هزار تن از طریق قایق، لنج یا کشتی ترانزیت میشوند. ترانزیت دریایی بیشتر در حمل و نقل بینالمللی کاربرد دارد. کشور هایی که به آب های آزاد دسترسی دارند یا با یکدیگر مرزهای آبی دارند، میتوانند از این شیوه استفاده کنند. البته این روش برای ترانزیت داخلی هم مورد استفاده قرار میگیرد. ترانزیت دریایی یکی از شیوه های مهم در جابجایی نفت و فرآورده های نفتی است. این روش خطرات کمتری نسبت به سایر روش های ترانزیت داخلی در بر دارد. همچنین از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون بصرفه میباشد.
ترانزیت داخلی چگونه انجام میگیرد؟
هنگامی که کالا به گمرک مبدا میرسد، مسئول حمل کالا که قرار از عملیات ترانزیت را انجام دهد، پس از ارائه مدارک و تنظیم اظهارنامه گمرکی، درخواست ترانزیت داخلی را به گمرک ارائه میدهد. سپس همانطور که پیشتر گفتیم کالا مورد بازرسی دقیق قرار میگیرد تا از انطباق مدارک و اظهار نامه با بار اطمینان حاصل گردد.
در مرحله بعد، کارشناسان گمرک بسته به مواردی همچون نوع کالا، ارزش کالا، کاربرد آن، میزان حقوق ورودی کالا، روش ترانزیت کالا و تجاری یا تولیدی بودن آن، مبلغی را بعنوان تضمین تعیین میکنند. مسئول ترانزیت و شرکت های باربری موظف اند جهت تضمین رساندن کالا به گمرک مقصد بدون هیچگونه دخل و تصرف، این مبلغ ضمانت را به گمرک بپردازند.
البته معمولا این مبالغ اعداد بسیار بزرگی هستند و تنوع بار نیز در فرایند ترانزیت بسیار بالاست. در نتیجه شرکت های باربری باید با شرکت های بیمه مورد تایید گمرک قرار داد ببندند. در این صورت برای برای هر پروژه ترانزیت، ضمانت نامه های لازم را از بیمه دریافت میکنند. به این ضمانت نامه ها بن ترانزیت گفته میشود.
پس از انجام این مراحل، مجوز بارگیری و ارسال کالا به گمرک مقصد صادر میشود. در هنگام خروج بار از گمرگ، یکبار دیگر مورد بازرسی قرار میگیرد.
پس از خروج از گمرک مبدا، کالاها باید تا تاریخی که در پروانه ترانزیت ذکر شده به گمرک مقصد برسند. وگرنه همانطور که گفتیم بعنوان کالای قاچاق شناخته میشوند. در این حالت جریمه دیر کرد به بار تعلق میگیرد. بعلاوه به محض رسیدن به گمرک مقصد، کالا ها به صورت کاملا دقیق بررسی و موشکافی میشوند تا عدم دخل و تصرف در بار تایید شود.
اما در حالت معمول، پس از رسیدن بار به گمرک مقصد، مجددا مورد بازرسی قرار میگیرد. بعد از تایید شرایط بار با مدارک موجود، قبض انبار گمرک مقصد صادر میشود و صاحب بار میتواند اقدام به ترخیص کالا نماید. همچنین در انتها با اعلام وصول گمرک مقصد، بن ترانزیت تسویه شده و از لیست دیون شرکت باربری در قبال گمرک و شرکت بیمه، خارج میشود.
سخن پایانی
با پیشرفت چشمگیر اقتصاد و واردات و صادرات کالا در جهان، بخصوص کشور ایران، صنعت حمل و نقل پیشرفت های شگرفی داشته است. یکی از راه های حمل و نقل کالا ها، ترانزیت میباشد. در این مقاله از سایت دانا حمل به تفصیل، انواع روش های ترانزیت داخلی را بررسی نمودیم که البته همگی برای ترانزیت خارجی هم مورد استفاده قرار میگیرند. همچنین مراحل و شیوه انجام ترانزیت داخلی را نیز مورد بررسی قرار دادیم. امید است که این مطالب در آگاه سازی شما نسبت به ترانزیت داخلی، کمک کننده بوده باشد.
دیدگاه ها